7 Tihema 2001 Pänui Päpäho

Te Rangatahi Mäori e Ako ana, e Whakamahi ana i Te Reo

E whakamanawa ana a Te Minita Mö Ngä Take Mäori, a Parekura Horomia i ngä putanga takitaro o Te Rangahau mö te Ora o Te Reo Mäori e whakaatu ana, kei te piki te tokomaha o te rangatahi e ako ana i te reo Mäori.

I putaina i te rä nei e Te Kai-tatau Matua a te Käwanatanga ngä putanga o tëtahi rangahau o ëtahi pakeke Mäori e 5000. Hei tä te Minita, ko ngä rangahau o ngä tau kua pahure i tohu ki te paheketanga o te tokomaha e körero ana i te reo Mäori, nä reira he ähuareka ki kite e tau ana ngä tatauranga i tënei wä.

“ E ai ki ngä putanga, e 9% o ngä pakeke Mäori ka taea e rätou te körero Mäori ‘pai’ ‘tino pai’ ränei, ä, e 33% e mea ana he möhiotanga ä rätou ki te reo Mäori. I tua atu, kei te whakamahia e rätou ö rätou pükenga Mäori me ngä tamariki, i roto i ngä hui whänau, i roto hoki i te hapori whänui. ”

“ He rongo pai ënei körero, nä te mea he wähanga waiwai te reo i roto i ngä tikanga a te Mäori – ko te reo te mauri o te mana Mäori. Ko te reo Mäori te kai-kawe i ngä ähuatanga ake a te Mäori. Ka noho te reo hei kauwaka tuku i ngä tikanga ki ngä tamariki me ngä whakatipuranga ä ngä rä kei te tü. ”

I kï anö te Minita i tohu tëtahi anö rangahau a Te Puni Kökiri ki te mea, e whakaae ana te nuinga o ngä kai-whakautu pätai, he wähanga nui tö te Käwanatanga i roto i te kaupapa whakaora i te reo Mäori.

“ E pümau ana te Käwanatanga nei ki te whakaora i te reo Mäori. Kei te haere ngä mahi i tënei wä tonu e ruruku ai ngä kaupapa whakaora i te reo i roto i ngä wähanga waiwai pëneki i te mätauranga (mä te köhanga reo me ngä kura), ma te päpäho (te reo irirangi me te pouaka whakaata), me ngä kaupapa e pupü ana i ngä hapori ( mä ngä äwhina pütea a Te Taura Whiri i te Reo Mäori). Ka awhi ngä putanga nei i a matou ki te arotake ki te whakakoi i ö mätou rautaki. Ka noho ia ki te whakatakoto taumata, kia tae rawa tätou ki te wä whakahaere rangahau anö, kei reira ngä tohu e whakaatu ana i te ia o te haere o te ora o te reo Mäori.”

Ka whäkina te whänuitanga o ngä putanga o te rangahau ä te marama o Äperira o te tau 2002, i te wä whakaterengia ai ngä putanga o Te Tiro Whänui 2001.

ENDS

© Scoop Media